Dün gece saat 21.45 sıralarında İstanbul Güngören'de ardı ardına iki patlama meydana geldi. Peki olaya bombaları kimin ne için koyduğu ya da amaçlarının ne olduğu dışında bakarsak medya bu saldırı da sınıfı geçebildi mi? Şimdiye kadar ki terör saldırılarında hep sınıfta kalan medya Güngören'de ne kadar etik davrandı? Aldığı bilgileri nasıl hangi doğrulukta yansıttı? İşte hepsinin yanıtları bu karşılaştırılmalı Güngören patlaması analiz yazısında.
Patlama meydana geldikten sonra iki kanal canlı bağlantı verdi. Bunlardan birisi o sırada Savaşçılar:Napolyon belgeselini gösteren NTV, diğeri ise Kanal 24'tü. Bunun dışında ki kanallardan TRT ve Tvnet altyazı geçiyorlardı.
Ancak kısa süre sonra Tvnet'te canlı bağlantıya geçti. Şimdi burada saldırıdan gelen görüntülerin nasıl verildiğine bakalım. NTV ve Kanal 24 başarılı bir habercilik ile etik arasında ki çizgiyi iyi belirledi. Bir son dakika haberinde önemli olan olay yerinin durumunu anlatabilecek herhangi bir görüntü vermektir. Burada patlama sonrası insanların kanlı görüntülerini göstermek bir habercilik başarısı olarak gösterilemez.
Her ne kadar bu tür görüntüler bize saldırının vehametini göstersede bu görüntüler kısa sürede sansürlenemediği için ancak sansürsüz verilebilir. Bu konuda daha sonradan yayına giren Tvnet ve baya bir sonra canlı yayın yapan TRT sınıfta kalmıştır. TRT'nin gösterdiği görüntüler yinede bir anlamda şiddet ölçeği daha düşük olan ama kanlı görüntülerdi. Tvnet ise ölçüyü fazlasıyla kaçıran şiddetli görüntüleri fütursuzca yayınlama gafletine düşmüştür.
İşte bu açıdan bakıldığında TRT ve özellikle Tvnet habercilik yapacağız derken halkı dehşete düşürecek ölçüde yayınlara yer vermiştir. Daha önce yayına giren NTV ve Kanal 24 ise önce girme avantajlarına karşın daha sansürlü görüntüler vermişlerdir. Bu tür vahşet görüntüleri ancak terör örgütlerinin yaymaya çalıştığı korkuyu arttırır. Acaba bunu ne zaman öğreneceğiz.
Şimdi gelelim yayınlarda bilgilerin hangi kanalca nasıl verildiğine:
TRT, NTV, 24 ve Tvnet'ten neredeyse yarım saat sonra yayına girdi. Ancak o sırada 24, NTV ve Tvnet başta belirtilen Doğalgaz patlaması ihtimalinin gerçek olmadığını verirken TRT daha yayının başında Doğalgaz ihtimalinin yüksek olduğu bilgisini verdi.
Bu arada yine NTV,24 ve Tvnet başta belirtilen doğalgaz seçeneğini çoktan devredışı bırakmanın dışında ölü ve yaralı sayısını da veriyordu. NTV 8, Tvnet ile 24 ise 7 ölü dedi. Yaralı sayısı ise NTV'de 24 olarak belirtiliyor diğer iki kanal hala çok sayıda yaralı var diyordu.
TRT ise sonradan yayına katılmasına rağmen hazırlıksız olduğu ortaya çıktı. Yani geç yayının nedeni istihbarat toplamak değildi. TRT ölü ve yaralı sayısı bilinmiyor bilgisini veriyordu.
NTV patlama ihtimalinin kesinleşmesiyle PKK ihtimalini ortaya attı. Tvnet ise patlamanın uzaktan kumandalı bomba olduğunda uzun süre ısrar etti. 24 ve TRT bu konuda bilgi geçmediler.
NTV ve 24 ardı ardına nalı bağlantılarla yayını renklendirdiler. Bunlara Tvnet'te katıldı. TRT'de çoğunlukla muhabirlerinin bilgisine başvurdu. Oysa 24 Belediye başkanıyla görüştü. NTV ise bölgedeki bir yerel gazeteciyi yayına bağladı. Hatta gazeteciye bulunduğu bölgedeki bir tanıkla röportaj yaptırdı. Tvnet'te yayının başında sürekli olarak olay bölgesine giden kendi muhabir ve editörlerinden bilgi aldı.
TRT işte tam bu noktada atağa kalktı ve 8 ölü 60 yaralı var dedi. O sırada sadece NTV 11 ölü 72 yaralı diyerek far yarattı. Tvnet ve 24 8 ölü 24 yaralı da uzun süre ısrar etti. Yayın boyunca NTV ölü ve yaralı sayısının verilmesi açısından bütün kanallara fark attı. Sadece Mumammer Güler'in açıklamasında bütün kanallar eşitti.
Daha sonra Devlet Bakanı Hayri Yazıcı 13 ölü 100'ün üzerinde yaralı var bilgisini verirken sadece TRT ve NTV canlı bağlantı yaptı. NTV bu bilgiye rağmen 13 ölü 140 yaralı bilgisini geçti. Hatta bir ara alt yazıda 144 yaralı dedi. Tabii bu arad kanal a bu bilgiyi NTV ile aynı anda verdi. Hatta daha sonra ölü sayısı 14 olunca da Kanal a ve NTV bilgiyi aynı anda verdi. Bu konuda Tvnet, 24 ve TRT arkada kaldı.
Ancak Tvnet bir kişinin gözaltına alındığını, ölenlerden iki kişinin kimliğini verme başarısını gösterdi. Tvnet ve NTV olay yerindeki muhabirleriyle canlı röportajlar yaptı. NTV ölü sayısını 15 verdi 140 yaralı var. 24 13 ölü 137 yaralı dedi. Tvnet 15'i ağır 140 yaralı dedi. Ntv'de daha sonra Hilmi Hacaloğlu'ndan aldığı bilgiyle 15 ağır yaralı bilgisini geçti.
TRT, 24 ve Tvnet yaralı sayılarının verilmesinde ara sıra çıkıç yapsalarda genelde NTV'nin arkasında kaldılar.NTV bütün yayını boyunca bazı bilgilerde arkada kalsada genel itibariyle iyi bir yayın yaptı. Özellikle verdiği PKK bağlantısı bilgisi Bingöl'de önlenen bir PKK canlı bomba saldırısıyla bir anlamda teyit edildi. Tvnet'in uzaktan kumanda iddiası hala geçerlilik kazanmadı. 24 önceleri iyi başlasa da sonradan NTV ve Tvnet'in arkasında kaldı.
Diğer kanallara gelince. Show Tv Kanaltürk ve Fox saat 23 sularında yayın yaptılar. Yayınları 10 dakika civarında sürdü ve genel bilgi verdiler. Tv8 sadece yayınladığı programın altında sürekli ölü ve yaralı sayısı vererek geçiştirdi. Kanal D, Atv ve Star gibi ana haberde sürekli başa güreşenler ise nedense haberi altyazıyla bile geçmeye tenezzül etmediler.
Oysa sonuçta yüzlerce insanın yaralandığı ve 15 canı kurban verdiğimiz büyük bir terör saldırısı yapıldı. Dünyanın herhengi bir yerinde haber masası olan her kanal yayının keserek bu haberi verir, vermek zorundadır. Eğer biz haberciyiz diyor ve bu haber verme endişesini içinizde taşıyorsanız. Ancak Türkiye'nin önemli ulusal kanalları bu haberi bilgi olarak bile geçmeyi çok gördüler. Bir haberci için haftasonu tatili, gecenin geç vakti diye bir kavram olmaz. Her kanalda ve gazetede gece nöbetçileri vardır. Böyle bir olayda bir sunucunun hemen kanala koşması gerekir.
Ancak belliki Türkiye'yi sarsan bu olay kendine haberci diyen bazı insanları yataklarından kaldıracak, keyiflerini bozacak kadar vahim değildi. Bir tarafta bu görmezden gelme, bir tarafta TRT gibi örnek olması gereken bir kurumla Tvnet'in fark yaratmak adına vahşeti habere yansıtma çabaları.
Ortada olan birşey var Türk medyası bu olayda yine sınıfta kaldı. Bugün bazı gazetelerde de olay yerinin kanlı görüntüleri basılmış. Ama mesela Milliyet görüntüleri sansürlü vererek etik bir davranış sergilemiş. Ancak bu tür etik davranışları belirli bir medyadan görebiliyoruz. Oysa haber vermek gerçekten bu değil. Türk medyasının bu tür haberleri vermeyi öğrenmesi için acaba terörün daha kaç haberde medyanın gücünden yararlanmasına şahit olacağız.